Uprawa czosnku – sadzenie

Czosnek należy do podrodziny czosnkowatych w rodzinie amarylkowatych. Jest jednym z około tysiąca gatunków należących do tej podrodziny. Inni przedstawiciele to cebula, szczypior, szarotka czy por. Czosnek jest rośliną cebulową o charakterystycznym ostrym zapachu i smaku.

Czosnek w kuchni

Czosnek od wieków wykorzystywany jest w kuchni jako dodatek i przyprawa wielu dań. Dzięki charakterystycznemu, ostremu, wyrazistemu smakowi i zapachowi, podkreśla smak oraz zapach potraw kuchni z różnych zakątków świata. Czosnek jest częstym dodatkiem w kuchni śródziemnomorskiej, amerykańskiej czy też azjatyckiej. Również w polskiej kuchni chętnie dodawany jest jako przyprawa do wielu dań. Szczególnie popularne jest dodanie czosnku do sosów, mięs czy dań z warzywami.

Uważa się też, że dodanie ząbka czosnku do ulubionych potraw, pomoże wzmocnić odporność, zmniejszyć ryzyko chorób serca i obniżyć cholesterol. W kuchni czosnek stosowany jest nie tylko jako przyprawa, ale dzięki zawartości przeciwutleniaczy, witamin i minerałów, traktowany jest w kategorii zdrowej żywności. Czosnek jako przyprawa doskonale komponuje się z ziołami jak tymianek, koper, czy bazylia.

Gdzie sadzić czosnek w ogrodzie?

Jego uprawę w ogrodzie warto zakładać w słonecznych miejscach. Czosnek wymaga żyznej i przepuszczalnej gleby. Czosnek źle znosi kwaśne gleby, więc jeśli pH jest za niskie, należy zastosować nawóz wapniowy. Warto zadbać o odpowiednio przygotowane podłoże.

Przed sadzeniem go należy zastosować nawóz organiczny w postaci kompostu lub obornika i przemieszać z glebą. Uprawa może być zakładana w ogrodach warzywnych i kwiatowych. Dzięki swoim właściwościom czosnek stanowi często wsparcie dla innych warzyw czy roślin ozdobnych. Od pomidorów odstrasza mszyce i inne szkodniki, a drzewa i krzewy owocowe, czosnek ochroni przed mszycami i mączlikami. Truskawki chroni przed chorobami grzybowymi.

Warto unikać stanowisk, na których wcześniej rosła np. cebula. Doskonałym przedplonem dla czosnku będą natomiast takie rośliny jak fasola czy groch. Wybierając miejsce na jego uprawę, warto wziąć pod uwagę wybór sąsiedztwa, bądź wcześniejszej uprawy roślin i warzyw o podobnych wymaganiach glebowych i wodnych.

Uprawa czosnku i sadzenie krok po kroku

Przy odpowiedniej uprawie będzie on rósł w ogrodzie zdrowo i da obfite plony dorodnych główek i zdrowych ząbków. Pierwszym krokiem przy zakładaniu uprawy powinno być przygotowanie gleby. Czosnek dobrze rośnie w żyznej, przepuszczalnej i dobrze spulchnionej glebie. Należy zatem zacząć od nawożenia kompostem bądź obornikiem (użyźnienie). Nawóz należy przemieszać z glebą, zapewniając tym samym ząbkom czosnku dostęp do powietrza i wody.

Do jego sadzenia w ogrodzie najlepiej wybrać duże ząbki ze zdrowej główki. Ząbki użyte jako sadzonki do gleby powinny być twarde i suche. Najpopularniejszym terminem sadzenia czosnku jest jesień (czosnek ozimy). Można również sadzić czosnek wiosną (czosnek wiosenny). Niezależnie od terminu sadzenia i odmiany, pojedyncze ząbki z główki czosnku należy sadzić na głębokości około 5 cm.

Odległość między ząbkami w rzędzie powinna wynosić około 10 cm a między rzędami około 20 cm. Zachowanie takich odległości zapewni optymalne warunki do wzrostu i rozwoju roślin, zapewniając tym samym obfite plony. W uprawach czosnku na glebach słabszych warto regularnie stosować nawóz zawierający składniki pokarmowe.

Czosnek potrzebuje regularnego podlewania w okresie wzrostu, należy jednak pamiętać, aby dostarczać wodę, dopiero gdy ziemia jest sucha na głębokości około 5 cm. W czerwcu większość odmian czosnku wypuszcza pędy kwiatostanowe. Aby główki czosnku były większe, kwiatostan należy odłamać.

Kiedy zbierać czosnek

Główki czosnku w zależności od odmiany można zbierać od połowy lipca do końca sierpnia (czosnek ozimy) lub od połowy sierpnia do końca września (czosnek wiosenny).

Zebrane główki powinny być suche i twarde. Po zbiorze główki czosnku można przechowywać w suchym, ciemny i chłodnym miejscu.

Kiedy sadzić czosnek jesienią?

Najpopularniejszym terminem sadzenia czosnku jest jesień. Czosnek ozimy sadzi się jesienią na przełomie września i października. To odpowiedni czas, aby świeżo posadzone ząbki zdążyły się ukorzenić przed zimą.

Czosnek ozimy zwykle wytwarza większe główki niż czosnek wiosenny. Czosnek odmian ozimych ma też zazwyczaj bardziej wyrazisty smak i zapach. Odmiany czosnku ozimego, takie tak: Harnaś, Jantar czy Czosnek Zwyczajny, są odporne na mróz.

Kiedy sadzić czosnek wiosną?

Czosnek odmian wiosennych najlepiej sadzić wiosną po ustąpieniu przymrozków. Odmiany wiosenne nie są odporne na wymarzanie, stąd wystąpienie przymrozku po założeniu uprawy może zniweczyć uprawę.

Najpopularniejsze odmiany czosnku odmian wiosennych to: Latowicki, Biały Łan i Różowy Żelazny. Przyjmuje się, że główki i ząbki czosnku wiosennego są zazwyczaj nieco mniejsze niż ozimego. Czosnek wiosenny ma też zazwyczaj nieco łagodniejszy smak.

Choroby atakujące czosnek

Czosnek należy do stosunkowo odpornych na choroby roślin uprawnych. Jeśli na uprawie czosnku wystąpią choroby, najczęściej spowodowane będą przez grzyby. Najpowszechniej występującą chorobą jest mączniak prawdziwy.

Objawia się białym nalotem na liściach rośliny. W miarę rozwoju choroby liście czosnku żółkną i zasychają. Rzadziej występującą chorobą liści czosnku jest żółta pasiastość czosnku, którą powoduje wirus.

Również główki czosnku narażona są na choroby grzybowe. Zgnilizna podstawy piętki powoduje, że ząbki gniją i odpadają od główki. Podobny skutek przynosi zgnilizna cebuli czosnku. Powoduje, że jego ząbki nie nadają się do spożycia.

Choroby te mogą wystąpić na roślinach zarówno wiosną, jak i jesienią. Podobnie jak w przypadku innych chorób grzybowych, ich rozwojowi sprzyja duża wilgotność gleby oraz powietrza. Choroby uprawy czosnku w ogrodzie, wpływają na zmniejszenie plonu. Aby ochronić rośliny przed patogenami, należy przede wszystkim wybierać zdrowe ząbki do sadzenia oraz nawet jesienią sadzić go w nasłonecznionym miejscu.